Ο υπέρηχος μαστού  (υπερηχογράφημα μαστού ή στήθους) αποτελεί μια εξαιρετικά χρήσιμη, ανώδυνη, απολύτως ασφαλής εξέταση. Πρέπει να πραγματοποιείται από ειδικευμένο ακτινοδιαγνώστη / ακτινολόγο. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά της συγκεκριμένης απεικονιστικής μεθόδου, αποτελεί το γεγονός πως  είναι άμεση, γρήγορη και δεν βαρύνει την εξεταζόμενη με έκθεση σε ακτινοβολία. Αφορά όλες τις γυναίκες και βοηθά στη διάγνωση διαφόρων θεμάτων, όπως η ανίχνευση όγκων και άλλων ανωμαλιών, που συνδέονται με τον μαστό.

Ο υπέρηχος μαστού περιλαμβάνει τη χρήση ενός αισθητήρα / ηχοβολέα, ο οποίος εκπέμπει υπερ-ηχητικά κύματα που ανακλώνται στον ιστό του μαστού. Στη συνέχεια μετατρέπονται σε εικόνες, μέσω ειδικού λογισμικού και αποτυπώνονται στην οθόνη του υπερηχοτομογράφου. Σε αντίθεση με την μαστογραφία, που χρησιμοποιεί Χ-ακτίνες για τη δημιουργία εικόνων, ο υπέρηχος βασίζεται σε υπερηχητικά κύματα, κάτι που την καθιστά ασφαλή για έγκυες  και γυναίκες κάθε ηλικίας με πυκνό ιστό μαστού. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την αξιολόγηση ανωμαλιών του μαστού, που εντοπίζονται κατά τη ψηλάφηση του στήθους ή μετά την πραγματοποίηση  μαστογραφιών.

Η διαδικασία η οποία ακολουθείται κατά την πραγματοποίηση του υπερηχογραφήματος  είναι πολύ απλή και ανώδυνη.

Θα σας ζητηθεί να βγάλετε τα ρούχα σας από τη μέση και πάνω και να ξαπλώσετε στο ειδικό κρεβάτι υπερήχων. Στη συνέχεια, ο ιατρός – ακτινολόγος θα τοποθετήσει στο στήθος σας ένα ειδικό gel, το οποίο είναι απαραίτητο ώστε να επιστρέπει  τα υπερηχητικά κύματα να διαπερνούν το δέρμα. Με επαναλαμβανόμενες κινήσεις του ηχοβολέα, θα σαρώσει τους μαστούς, καθώς επίσης και τις μασχαλιαίες χώρες.

Ο ηχοβολέας στέλνει  υπερηχητικά κύματα, που διαπερνούν τις δομές του μαστού και έτσι καταγράφονται κάποιες αλλαγές στην κατεύθυνση αλλά και στην ταχύτητά τους. Με αυτό τον τρόπο απεικονίζεται υπερηχογραφικά η δομή του στήθους,  μέσω πολλαπλών εικόνων που εμφανίζονται στην οθόνη του υπερηχοτομογράφου.  Στην περίπτωση που αναδειχθεί κάποιο εύρημα, καθίσταται εφικτή η θέση, μορφολογία, μέγεθος, αγγείωση (μέσω τεχνικής Doppler), ελαστικότητά (μέσω τεχνικής ελαστογραφίας) και συλλέγονται πολλαπλές εικόνες.

Με το πέρας της εξέτασης, μπορείτε να καθαρίσετε το gel από το στήθος και να ντυθείτε.

Ο υπέρηχος μαστού ενδείκνυται στις περιπτώσεις που ο ιατρός (μαστολόγος, γυναικολόγος, κτλ.)  παρατηρήσει κάποιο ύποπτο εύρημα στο στήθος, συνήθως μετά από ψηλάφηση στην εξέταση. Στην περίπτωση αυτή, προκειμένου να υπάρξει μια πιο σαφής εικόνα του ευρήματος, προτείνεται να πραγματοποιηθεί ο υπέρηχος. Θα πρέπει, ωστόσο να σημειωθεί, πως το υπερηχογράφημα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ταυτοποιήσει αν το εύρημα είναι καρκινικό.

Το υπερηχογράφημα μαστών, επίσης, χρησιμοποιείται ως βασική συμπληρωματική απεικονιστική εξέταση της μαστογραφίας (και όχι ως υποκατάστατο αυτής). Σε περιπτώσεις πολύ πυκνών μαστών ή παρουσίας ύποπτων ευρημάτων στην μαστογραφία, ο υπέρηχος αποτελεί απαραίτητη συμπληρωματική εξέταση, η οποία πιθανότατα θα προσφέρει περισσότερες πληροφορίες.

Επίσης, ο υπέρηχος μαστών, μπορεί να λειτουργήσει και ως προληπτικό μέσο για γυναίκες που έχουν ιστορικό και προτείνεται από το θεράποντα ιατρό τους.  Σε γυναίκες ηλικίας 20 – 40 ετών, το υπερηχογράφημα αποτελεί την μοναδική εξέταση, αφού σε αυτές τις ηλικίες οι μαστοί παρουσιάζουν σημαντικά αυξημένη πυκνότητα. Από διάφορες επιστημονικές εταιρείες, προτείνεται ο έλεγχος με υπερηχογράφημα κάθε 2-3 χρόνια, στις ηλικίες αυτές συμπληρωματικά με την αυτοεξέταση και την κλινική εξέταση από κλινικό ιατρό.

Τέλος, το υπερηχογράφημα μαστού, μπορεί να προταθεί στις κατηγορίες γυναικών που πρέπει να αποφεύγουν την ακτινοβολία, όπως εγκυμονούσες, θηλάζουσες, γυναίκες < 25 ετών ή γυναίκες που διαθέτουν ενθέματα στήθους.

Μετά από δεκαετίες χρήσης του υπερήχου, μπορούμε σήμερα με βεβαιότητα να πούμε πως αποτελεί μία ακίνδυνη διαγνωστική μέθοδος. καθώς έχει αποδειχθεί ότι δεν βλάπτει τα κύτταρα. Επομένως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί άφοβα, όταν και όποτε χρειάζεται, σε γυναίκες κάθε ηλικίας, όπως εξάλλου χρησιμοποιείται άφοβα εδώ και δεκαετίες για τον έλεγχο του εμβρύου στις εγκύους. Επίσης, παρέχει απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο, αποτελώντας  ένα άριστο εργαλείο για την καθοδήγηση ελάχιστα επεμβατικών διαδικασιών, όπως βιοψίες με λεπτή βελόνα και αναρρόφηση υγρών. Μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση βλαβών σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, καθώς και στην ανίχνευση – ταξινόμηση μίας βλάβης του μαστού, που δεν μπορεί να ερμηνευτεί επαρκώς μόνο μέσω μαστογραφίας.

Ο υπέρηχος μαστού είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην απεικόνιση του μαστού, αλλά –σε καμία περίπτωση-  δεν αντικαθιστά την ετήσια μαστογραφία και την προσεκτική κλινική εξέταση του μαστού. Κάποια είδη καρκίνου δεν είναι ορατοί στο υπερηχογράφημα. Για τον λόγο αυτό μπορεί να συσταθεί βιοψία, προκειμένου διαπιστωθεί εάν μια ύποπτη ανωμαλία είναι καρκίνος ή όχι.

Επίσης, πολλές μικροαποτιτανώσεις που παρατηρούνται στη μαστογραφία, δεν είναι εφικτό να ανιχνευθούν με το υπερηχογράφημα. Μερικοί πρώιμοι καρκίνοι του μαστού εμφανίζονται μόνο ως μικροαποτιτανώσεις και στις περιπτώσεις αυτές η μαστογραφία υπερέχει διαγνωστικά έναντι του υπερηχογραφήματος.

Το υπερηχογράφημα και η μαστογραφία αποτελούν 2 απεικονιστικές εξετάσεις, οι οποίες αλληλοσυμπληρώνονται. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν η μία υποκατάστατο της άλλης. Ο υπέρηχος μαστού δεν μπορεί να αντικαταστήσει την μαστογραφία, καθώς δεν ανιχνεύει ικανοποιητικά ένα ευρύτατο φάσμα μικροαποτιτανώσεων, που σχετίζονται με κακοήθεις παθήσεις του μαστού.

Η συνδρομή του υπερηχογραφήματος είναι ιδιαίτερα σημαντική και πρέπει να πραγματοποιείται συμπληρωματικά της μαστογραφίας σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα να διαφύγει κάποια κακοήθεια. Εφαρμόζεται  σε όλες τις ηλικίες, σε περιπτώσεις που χρειάζεται να γίνει παρακέντηση ή προεγχειρητική εντόπιση κάποιας αλλοίωσης υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων αυξάνει την πιθανότητα για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού, αφού σε μια «ύποπτη» αλλοίωση από τη μαστογραφία, το υπερηχογράφημα διακρίνει εύκολα, αν πρόκειται για μια απλή κύστη ή ένα συμπαγές μόρφωμα που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Ο υπέρηχος μαστού διενεργείται συχνότερα προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ένα εύρημα που εντοπίστηκε σε μια μαστογραφία ή φυσική εξέταση του μαστού, μπορεί να είναι μια κύστη γεμάτη με υγρό ή έναν συμπαγές μόρφωμα. Ο υπέρηχος του μαστού δεν πραγματοποιείται συνήθως για τον έλεγχο καρκίνου του μαστού, καθώς επειδή δεν μπορεί να ανιχνεύσει κάποια πρώιμα σημάδια καρκίνου (μικροαποτιτανώσεις).

Δεν απαιτείται καμιά προετοιμασία πριν την εξέταση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, η εξεταζόμενη να προσκομίζει όλες τις προηγούμενες εξετάσεις υπερηχογραφημάτων μαστού και μαστογραφιών, προκειμένου ο ιατρός – ακτινολόγος  να πραγματοποιεί συγκριτικό έλεγχο των ευρημάτων.