Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας. Βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση πληθώρας σωματικών λειτουργιών όπως η θερμοκρασία, οι καρδιακοί παλμοί, η αναπνοή, ο μεταβολισμός και άλλες.

Οι παραπάνω λειτουργίες ρυθμίζονται από τις γνωστές στους περισσότερους, Τ3 και Τ4 ορμόνες.  Οι ορμόνες αυτές εκκρίνονται από τον θυρεοειδή καθώς εκείνος «υπακούει» στην εντολή της υπόφυσης του εγκεφάλου μέσω μίας ορμόνης «αγγελιοφόρου», της  TSH.

Σε περίπτωση δυσλειτουργίας του αδένα, τα επίπεδα των Τ3 και Τ4 διαταράσσονται όπως επίσης και τα επίπεδα της TSH. Η ανισορροπία αυτή των ορμονών οδηγεί στα κλινικά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού ή υπερθυρεοειδισμού.

Υπάρχουν πληθώρα νοσημάτων που αφορούν το θυρεοειδή αδένα. Κάποια απ΄αυτά είναι η οξεία και υποξεία θυρεοειδίτιδα. Αποτελούν φλεγμονώδεις ή μεταγλεγμονώδεις παροδικές διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.

Η χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα Hashimoto και η θυρεοειδοπάθεια Graves αποτελούν αυτοάνοσες  διαταραχές. Σε αυτές τα αντισώματα του οργανισμού μας «αποπροσανατολίζονται» και επιτίθενται στον θυρεοειδή αδένα με αποτέλεσμα τη διαταραχή της λειτουργίας του.

Οι όζοι είναι «εξογκώματα» του θυρεοειδούς αδένα. Τις περισσότερες φορές δεν προκαλούν συμπτώματα και είναι καλοήθεις. Συχνότερος τύπος των καλοήθων είναι τα αδενώματα. Λιγότερο από το 5% των όζων αφορούν κακοήθεια. Όταν οι όζοι είναι πολλαπλοί και διογκώνεται ο αδένας, τότε μιλούμε για πολυοζώδη βρογχοκήλη.

Πρώτο και σημαντικό βήμα είναι η επίσκεψη στον Ενδοκρινολόγο. Αυτός θα συλλεξει σημαντικά στοιχεία του ιστορικού σας, θα καταγράψει σωματομετρικά χαρακτηριστικά, θα σας κάνει κλινική εξέταση, ψηλάφηση του θυρεοειδούς αδένα, κα, ωστε να σας κατευθύνει σωστά.

Επόμενο βήμα αποτελούν οι αιματολογικές  εξετάσεις. Συνήθως περιλαμβάνει την ορμόνη TSH. Ενδεχομένως να ελεγχθούν οι ορμόνες FT3, FT4, τα θυρεοειδικά αντισώματα, ασβέστιο, φώσφορο, καλσιτονίνη, ανάλογα με την κρίση του ενδοκρινολόγου.

Ο υπέρηχος αποτελεί συμπληρωματικό και ταυτόχρονα ουσιαστικό εργαλείο στην διερεύνηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Είναι μια εξέταση που διαρκεί 15/20 λεπτά, ανώδυνη, που δε σας εκθέτει σε ακτινοβολία. Είναι ένα μοναδικό μέσο που μπορεί με ακρίβεια να αποτυπώσει την εικόνα/τη μορφολογία του αδένα.

Ο ενδοκρινολόγος λοιπόν, πληροφορείται για τη λειτουργία του θυρεοειδούς από τις εξετάσεις αίματος  και τη μορφολογία του αδένα, από τον υπέρηχο.

Καταγράφει το μέγεθος και την υφή του θυρεοειδούς. Μας δίνει την δυνατότητα με ακρίβεια να μετρήσουμε τις διαστάσεις του οργάνου, ώστε να εκτιμήσουμε την ενδεχόμενη διόγκωση (βρογχοκήλη) ή συρρίκνωση του αδένα (ατροφία).

Ελέγχει την υφή του οργάνου καταγράφοντας είτε τη διάχυτη βλάβη όπως σε περιπτώσεις θυρεοειδίτιδας, είτε την εστιακή βλάβη όπως σε περιπτώσεις όζων.

Με τη χρήση του έγχρωμου Doppler μπορεί να μελετήσει την αιμάτωση του αδένα ή κάθε όζου ξεχωριστά.

Επίσης ο έλεγχος περιλαμβάνει τον έλεγχο των παραθυρεοειδών αδένων και των λεμφαδένων του τραχήλου.

Η ουσιαστικότερη συμβολή του υπερήχου στο θυρεοειδή αδένα ειναι όχι μόνο η πιστοποίηση της παρουσίας ή όχι ενός όζου αλλά και να καθορίσει αν έχει μεγάλη ή μικρή πιθανότητα να είναι καλοήθης ή κακοήθης.

Κάποια από τα καλοήθη χαρακτηριστικά για παράδειγμα που περιγράφει υπέρηχος είναι τα σαφή και ομαλά όρια, ή ομοιογένεια, η ισο/υπερηχογένεια, ή αδρές αποτιτανώσεις ή αποτιτανώσεις δίκην κελύφους αυγού, η παρουσία καθαρού υγρού ή πολλαλπών μικρών κυστιδίων εντός του όζου.

Σημαντική είναι η συμβολή του υπερήχου στην παρακολούθηση ενός όζου όσον αφορά τη σταθερότητα του μεγέθους του σε διαδοχικές εξετάσεις.

Μία σχετικά νέα τεχνική που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της υφής των όζων είναι η τεχνική της ελαστογραφίας. Με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού, χωρίς να αλλάζει ουσιαστικά η γνωστή διαδικασία της εξέτασης, μελετάται η σκληρότητα των ιστών που απαρτίζουν τον όζο. Συνήθως οι «σκληροί» ιστοί είναι ενδεικτικοί κακοήθειας και ενώ οι «μαλακοί» ιστοί συνηγορούν υπέρ καλοήθειας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όζος φέρει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως μεγάλο μέγεθος, ασαφή όρια, υποηχογένεια, αυξημένη εσωτερική αιμάτωση, μικροτιτανώσεις. Σε συνδιασμό με άλλα κλινικά και εργαστηριακά δεδομένα, απαιτείται περαιτέρω έλεγχος. Η περαιτέρω μελέτη γίνεται με την υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη παρακέντηση (FNA), μέσω μιας λεπτής βελόνης, με τοπική αναισθησία. Με τον τρόπο αυτό λαμβάνονται κύτταρα από τον όζο, τα οποία στέλνονται σε ειδικά εργαστήρια για ταυτοποιήση.

Μια άλλη εξέταση που μπορεί να ζητηθεί είναι το σπινθηρογράφημα με ραδιενεργό Ιώδιο / Τεχνήτιο. Συνήθως η εξέταση αυτή γίνεται όταν η TSH, από τις εργαστηριακές εξετάσεις, είναι χαμηλή. Μελετά την ενεργότητα του όζου διακρινοντας τους σε «ψυχρούς» οι οποίοι έχουν αυξημένη πιθανότητα να είναι κακοήθεις και «θερμούς», οι οποίοι είναι συνήθως καλοήθεις.

Έχει παρατηρηθεί ότι 6% – 8% των ενηλίκων έχει ψηλαφητούς όζους. Με τη βοήθεια των υπερήχων πάνω από το 35% των ενηλίκων παρουσιάζει όζους. Κάποιες άλλες μελέτες ανεβάζουν το ποσοστό ενηλίκων με όζους στο 67%. Καθώς λοιπόν η συχνότητα των ασυμπτωματικών θυρεοειδικών όζων στο γενικό πληθυσμό είναι αρκετά υψηλή, θα ήταν καλό να ελέγξετε το θυρεοειδή σας. Αν δεν το έχετε κάνει έως τώρα, ένα υπερηχογράφημα είναι η κατάλληλη εξέταση στα πλάισια του προληπτικού ελέγχου.

Σε περιπτώσεις συμπτωμάτων όπως αλλαγές στο σωματικό βάρος, συναισθηματικές διαταραχές, διαταραχή στην αντίληψη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, υπερβολική ενεργητικότητα ή μόνιμο αίσθημα εξάντλησης, απώλεια τριχών, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, διαταραχές του κύκλου της περιόδου, αλλαγή στην υφή του δέρματος, διόγκωση και προβολή των ματιών, τότε απαραιτήτως πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ενδοκρινολόγο, ο οποίος θα σας κατευθύνει ανάλογα.