Οι υπέρηχοι στη διάγνωση συνήθων παθήσεων εντέρου

Οι υπέρηχοι στη διάγνωση συνήθων παθήσεων εντέρου

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ

Το έντερο διακρίνεται σε λεπτό και παχύ έντερο. Το λεπτό έντερο αποτελεί τη συνέχεια του στομάχου και εκτείνεται από τον πυλωρό μέχρι το παχύ έντερο. Διακρίνεται σε δωδεκαδάκτυλο, νήστιδα και ειλεό. Το λεπτό έντερο έχει διάμετρο περίπου 2,5 εκατοστά και μήκος 6-7 μέτρα. Ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου παρουσιάζει πολυάριθμες πτυχές οι οποίες εμφανίζουν προσεκβολές, τις εντερικές λάχνες. Στο λεπτό έντερο ολοκληρώνεται η πέψη και γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Το παχύ έντερο έχει μήκος περίπου 1,5 μέτρο. Διακρίνεται σε τυφλό, ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν, σιγμοειδές και ορθό. Στο παχύ έντερο αποθηκεύεται προσωρινά το υλικό που δεν έχει υποστεί πέψη μέχρι να αποβληθεί.

Οι παθήσεις που αφορούν το λεπτό και το παχύ έντερο διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες. Το κύριο σύπτωμα των περισσότερων παθήσεων του γαστρεντερικού είναι ο κοιλιακό πόνος, ο οποίος μπορεί να εντοπίζεται σε συγκεκριμένο σημείο της κοιλιάς ή να είναι διάχυτος. Στο παρόν κείμενο θα αναφερθούμε σε συνήθεις φλεγμονώδεις κατάστασεις  του εντέρου.

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑ

Το κύριο σύμπτωμα της γαστρεντερίτιδας είναι διαρροϊκές κενώσεις που ξεκινούν απότομα (περισσότερες από 3 ημερησίως για λίγες μέρες), συνήθως χωρίς αίμα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο, κοιλιακό άλγος. Τα συνηθέστερα αίτια είναι οι ιοί όπως οι  ροταιοί ή κάποιο βακτήριο όπως η σαλμονέλλα και η σιγκέλα. Άναλογα με το αίτιο δίδεται και η θεραπεία. Συνήθως οι ιογενείς λοιμώξεις αντιμετωπίζονται συντηρητικά ενώ οι βακτηριακές απαιτούν αντιβίωση. Το υπερηχογράφημα είναι ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο, ιδιαίτερα στην προσέγγιση της γαστρεντερίτιδας σε παιδιά. Τα κυριότερα ευρήματα ειναι η πάχυνση του τοιχώματος (>2-3χιλ. ) τμήματος του παχέος εντέρου ή και του λεπτού, ελάχιστη ποσότητα ελεύθερου υγρού μεταξύ των εντερικών ελίκων καθώς και παρουσία ελαφρώς διογκωμένων ενδοκοιλιακών λεμφαδένων.

ΟΞΕΙΑ ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ

Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένα μικρό τμήμα του παχέος εντέρου, με μορφή μικρού κινητού σωληνίσκου (μήκους συνήθως 6–14 εκατοστά). Μοιάζει με σκώληκα (εξ ου και το όνομα της πάθησης) που κρέμεται από ένα τμήμα του παχέος εντέρου το οποίο ονομάζεται τυφλό (κοντά στο σημείο που ενώνεται το παχύ έντερο με το λεπτό έντερο).

Η οξεία σκωληκοειδίτιδα  είναι το πιο κοινό, επείγον, χειρουργικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στην κοιλιά. Η πάθηση εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες αλλά με μεγαλύτερη συχνότητα στην δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής, προσβάλλει με ίδια περίπου συχνότητα τα δύο φύλα, με μία μικρή υπεροχή των ανδρών σε αυτές τις ηλικίες. Τα συμπτώματα αρχικά είναι διάχυτος πόνος γύρω από τον ομφαλό και προς την περιοχή του στομάχου,  που συχνά συνοδεύεται από ανορεξία και τάση προς εμετό. Στη συνέχεια ο πόνος γίνεται πιο έντονος και εντοπίζεται στο δεξιό κάτω μέρος της κοιλιάς.  Μπορεί να συνυπάρχει δεκατική πυρετική κίνηση.

Για τη διάγνωση απαιτείται κλινική εξέταση από τον ειδικό ιατρό, εργαστηριακές εξετάσεις αίματος (λευκά αιμοσφαίρια, ΤΚΕ, CRP) και υπερηχογράφημα δεξιού λαγονίου βόθρου. Ο υπέρηχος από καταρτισμένο ακτινολόγο μπορεί να αναδείξει με ακρίβεια την μορφολογία της σκωληκοειδούς, ακόμα και όταν αυτή δεν φλεγμαίνει, δηλαδή να αναδείξει τον σωληνωτό αυτόν σχηματισμό εύρους μόλις 2-3 χιλιοστών!

Ειδικότερα, περιγράφει το μέγεθος, την αιμάτωση της σκωληκοειδούς, την παρουσία ή όχι κοπρόλιθου, την παρουσία ή όχι φλεγμονής στους γύρω ιστούς, και την παρουσία υγρού. Με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια μπορεί να ελέγξει τις επιπλοκές της σκωληκοειδίτιδας, όπως απόστημα, περιχαρακωμένη ρήξη και περιτονίτιδα.

Υπέρηχος εντέρου , παθήσεις εντέρου
Οξεία επιπλεγμένη σκωληκοειδίτιδα, περιχαρακωμένη ρήξη

ΟΞΕΙΑ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΙΤΙΔΑ

Τα εκκολπώματα (diverticula) είναι μικρές προβολές στην εξωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου, που μοιάζουν με σακουλάκια. Δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία του εντέρου, εξαιτίας πιέσεων που αναπτύσσονται κατά το πέρασμα των κοπράνων και κατά τις συσπάσεις του ίδιου του εντέρου.

Τα περισσότερα άτομα με εκκολπωμάτωση δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Συνήθως η νόσος δεν αναγνωρίζεται ή γίνεται διάγνωση, όταν γίνουν εξετάσεις για άλλους λόγους. Κάποιες φορές γίνεται η διάγνωση, όταν ένα εκκόλπωμα αιμορραγήσει. Όταν παρουσιαστεί φλεγμονή μέσα ή γύρω από ένα ή περισσότερα εκκολπώματα, η πάθηση ονομάζεται εκκολπωματίτιδα. Η εκκολπωματίτιδα είναι πιο πιθανό να εκδηλωθεί στο τμήμα του παχέος εντέρου που ονομάζεται σιγμοειδές), Εντοπίζεται χαμηλά στην κοιλιά, προς τα αριστερά. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς (αν πρόκειται για φλεγμονή του σιγμοειδούς), ενδεχομένως  πυρετος.

Η διάγνωση και πάλι απαιτεί κλινική εξέταση και εργαστηριακές εξετάσεις αίματος για την ανάδειξη πιθανής φλεγμονής. Πολλοί κλινικοί ιατροί ζητούν ως πρωτη απεικονιστική εξέταση της αξονική τομογραφία κοιλίας. Αδιαμφισβήτητα έχει μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα στην ανάδειξη της εκκολπωματίτιδας. Ωστόσο είναι μία εξέταση που εκθέτει τον ασθενή σε ακτινοβολία και το κόστος της ειναι αρκετά υψηλό.

Το υπερηχογράφημα του αριστερού λαγονίου βόθρου παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη εκκολπωματίτιδας. Βάσει διεθνών μελετών διαγνωστική του ακρίβεια είναι παραπλήσια αυτή της Αξονικής Τομογραφίας εφ’ όσον διενεργείται από έμπειρο ακτινολόγο. Έχει το πλεονέκτημα της δυνατότητας επανελέγχων μετά το πέρας της αγωγής, για την πιστοποίηση της ύφεσης της φλεγμονής ή την ανάδειξη επιπλοκών χωρίς ο ασθενής να ακτινοβολείται.

υπέρηχος εντέρου, παθήσεις εντέρου, Οξεία εκκολπωματίδιδα
Οξεία εκκολπωματίδιδα

ΧΡΟΝΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΟΥ

Στα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου περιλαμβάνονται (IBD) κυρίως δύο νοσολογικές οντότητες, η Νόσος του Crohn και η Ελκώδης Κολίτιδα.

Τα νοσήματα αυτά χαρακτηρίζονται από καταστραμμένους ιστούς στα τοιχώματα της εντερικής οδού. Ποικίλουν σε σοβαρότητα ανάλογα τον ασθενή και μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου. Περίοδοι έξαρσης των νόσων εναλλάσσονται με περιόδους ύφεσης. Κατά την διάρκεια έξαρσης της νόσου, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συχνές υδαρές και / ή αιματηρές διαρροϊκές κενώσεις, κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους και πυρετό. Μπορούν να προσβάλλουν άτομα οποιασδήποτε ηλικίας. Η πλειοψηφία, όμως, των ασθενών είναι ηλικίας 15 έως 35 ετών και λιγότερο ηλικίας 50 έως 70 ετών.

Συνήθως απαιτούνται πλήθος ειδικών εξετάσεων κατά τη μακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών. Το υπερηχογράφημα του εντέρου και πάλι αποτελεί ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο πρώτης γραμμής. Μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια το πάχος τοιχώματος του εντέρου, να εκτιμήσει την αγγείωση του και κατ΄ επέκταση την ενεργότητα της νόσου, να ανιχνεύσει εξωεντερικές εκδηλώσεις ή επιπλοκές που συνήθως συνοδεύουν τα νοσήματα αυτά. Μάλιστα, σχετικά νέο επίτευγμα αποτελεί η χρήση ειδικών σκιαγραφικών μέσων, ειδικών για τους υπερήχους. Τα μέσα αυτά μπορούν να αναδείξουν με ακρίβεια την αιμάτωση του τοιχώματος του εντέρου και να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για τη σύστασή του (διαφορο-διάγνωση ουλώδους από φλεγμονώδη ιστό).

 

Υπέρηχος εντέρου, παθήσεις εντέρου
Εντεροδερματικό συρίγγιο σε Νόσο Crohn
Συριγγώδης πόρος και αποστηματική κοιλότητα σε Νόσο Crohn

ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ – ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Εφαρμογές της υπερηχογραφίας