Η ελαστογραφία με υπερήχους αποτελεί μια σύγχρονη και εξελιγμένη τεχνική αξιολόγησης ευρημάτων του μαστού, η οποία χρησιμοποιεί την αρχή της ελαστογραφίας για την ανίχνευση και τον χαρακτηρισμό των διαφόρων δομών του μαστού. H τεχνική αυτή παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη σκληρότητα των ιστών, προσφέροντας περισσότερες διαγνωστικές πληροφορίες στους ιατρούς, προκειμένου να κρίνουν τη φύση αλλοιώσεων του μαστού. Αποτελεί συμπληρωματική εξέταση στο υπερηχογράφημα μαστού. Είναι ανώδυνη και δεν βαρύνει την εξεταζόμενη με έκθεση σε ακτινοβολία. Η εξέταση πραγματοποιείται από ειδικευμένο ιατρό ακτινολόγο.

Η ελαστογραφία υπερήχων περιλαμβάνει στην εξής διαδικασία: Ο ηχοβολέας του υπερηχοτομογράφου εφαρμόζεται στον μαστό και στη συνέχεια, επαναλαμβανόμενες απαλές πιέσεις μετράται η αντίσταση των ιστών του μαστού στην εξάπλωση των υπερήχων. Οι σκληρότεροι ιστοί προσφέρουν μεγαλύτερη αντίσταση στην εξάπλωση των υπερήχων, ενώ οι μαλακοί ιστοί επιτρέπουν περισσότερη εξάπλωση. Τα αποτελέσματα απεικονίζονται σε ένα χρωματικά διαβαθμισμένο διάγραμμα, που επιτρέπει στον ιατρό να αξιολογήσει την ελαστικότητα των ιστών.

Υπάρχουν 2 τύποι ελαστογραφίας: Ελαστογραφία Τάσης και Ελαστογραφία με κύματα διατμήσεως.

• Ελαστογραφία τάσης (strain elastography)

Η συγκεκριμένη τεχνική ελαστογραφίας, εφαρμόστηκε πρώτη στην κλινική πράξη. Χρησιμοποιώντας τον ηχοβολέα, ο ακτινολόγος πιέζει επαναλαμβανόμενα & απαλά το μαστό άνωθεν του υπό διερεύνηση ευρήματος. Με κατάλληλο λογισμικό του σύγχρονου υπερηχοτομογράφου σχηματίζεται μια εικόνα με διαβαθμίσεις χρώματος, οι οποίες αντιστοιχούν σε μαλακές και σκληρές περιοχές του υποκείμενου ιστού. Η τεχνολογία αυτή έχει ευαισθησία στην ανάδειξη κακοηθειών και στον διαχωρισμό συμπαγών και κυστικών αλλοιώσεων. Το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι ποιοτικό, δηλαδή δεν λαμβάνονται μετρήσεις και άρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία του ακτινολόγου. Επίσης, για τον ίδιο λόγω, καθίσταται δύσκολη η παρακολούθηση και σύγκριση μιας βλάβης σε βάθος χρόνου (follow up).

• Ελαστογραφία με κύματα διατμήσεως (shearwave elastography)

Αποτελεί μια διαφορετική, τεχνολογικά, μέθοδο ελαστογραφίας. Η συγκεκριμένη τεχνική πραγματοποιείται περισσότερο αυτοματοποιημένα. Με το πάτημα ενός κουμπιού, ο υπερηχοτομογράφος δημιουργεί ένα επιπλέον κύμα υπερήχων, το οποίο μεταδίδεται κάθετα σε αυτό που χρησιμοποιεί για να σχηματίσει τη συνηθισμένη εικόνα. Εξειδικευμένο λογισμικό ανιχνεύει τον τρόπο που το κύμα αυτό μεταδίδεται στον προς εξέταση ιστό. Το αποτέλεσμα της ανάλυησης απεικονίζεται με έναν διαβαθμισμένο χρωματικά χάρτη, που αντιστοιχεί στο βαθμό ελαστικότητας – σκληρότητας της εξεταζόμενης αλλοίωσης.

Η τεχνικές ελαστογραφίας συνοψίζονται σε 3 βασικές εφαρμογές:

1. Χαρακτηρισμός Βλαβών: Η ελαστογραφία μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της φύσης μια αλλοίωσης του μαστού. Αυτό είναι σημαντικό για τον καθορισμό εάν πρόκειται για κύστη (καλοήθης) ή συμπαγές μόρφωμα (ενδέχεται να είναι κακοήθης).
2. Καθοδήγηση Βιοψιών: Η ελαστογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ακριβή καθοδήγηση βιοψιών, επιτρέποντας στον ιατρό να επιλέξει την πιο κατάλληλη περιοχή για την εξαγωγή δείγματος ιστού. Αυτό μειώνει τον κίνδυνο ψευδών αρνητικών αποτελεσμάτων.
3. Παρακολούθηση της Θεραπείας: Η ελαστογραφία, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της απόκρισης του μαστού σε θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία.

Η ελαστογραφία με υπερήχους είναι μια πολύτιμη, συμπληρωματική τεχνική στον τομέα της εξέτασης του μαστού. Παρέχει πρόσθετες πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση, τον χαρακτηρισμό της φύσης και την παρακολούθηση των αλλοιώσεων του μαστού. Οι ελαστογραφικές μετρήσεις συνήθως συνδυάζονται με άλλες διαγνωστικές μεθόδους, όπως η μαστογραφία και οι κλινικές εξετάσεις, για μια πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση της υγείας του μαστού. Απαραίτητη προϋπόθεση για σωστό υπερηχογράφημα και ελαστογραφία είναι η εμπειρία του ακτινοδιαγνώστη και η χρήση μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας.